در اين قسمت از عمليات، اقدام به خاکبرداری انجام می شود تا به خاک بکر رسيد. دلیل این کار این است که زمين، وزن کلی ساختمان را تحمل می‌کند و بايد پی ها بر روی يک سطح محکم و بدون رانش قرار بگيرد تا پس از اتمام پروژه و در به دنبال بارگذاری ، پی ها فرونشست بيش از حد نداشته و يا اينکه فرونشستهای متفاوت داشته باشند. اگر زمين موجود، بدون خاکبرداری باشد باز هم بايد اقدام به گودبرداری نمود.
بتن از دو پارامتر آرماتور آهنی و ملات سيمان ماسه شن تشکيل شده است. آهن در مقابل سولفاتها و موادی مانند کلر و آب حساس است و در صورت وجود اين دو عامل در کنار آهن، آهن زنگ زده و مقاومت فشاری و کششی خود را از دست می دهد. درضمن ملات سيمان هم در مقابل آب ضربه پذير است و مقاومت خود را از دست می دهد. بنابر اين سطح پایین پی ها بايد حداقل ۱٫۵ الی ۲ متر پايين تر از تراز کف زمين قرار بگیرد.
مرحله دوم: مقاوم سازی
بعد از اتمام عملیات پی کنی و گود برداری، نیاز است که وضعیت آن را از لحاظ استحکام بررسی کنیم. این مورد توسط مهندس سازه انجام گیرد و مشخص می شود که نیاز به چه سبکی از مقاوم سازی خواهیم داشت. حتی ممکن است با توجه به شرایط مکانیکی زمین، از شما خواسته شود که یک یا دو ردیف دیوار سنگی ایجاد کنید تا از لحاظ استحکام زمین اطمینان حاصل شود. زمانیکه گودبرداری به پایان می‌رسد، لازم است که برای مقاوم سازی و همچنین تراز کردن سطح داخلی پی، از یک بتن با محتوای سیمان پایین استفاده کنید که به عنوان مگر شناخته می‌شود.
مرحله سوم: قلوه چینی یا بلوکاژ
قراردادن یک لایه قلوه بر روی خاک کوبیده شده، مانع از نفوذ آب به کف ساختمان می شود به این عمل عملیات قلوه چینی یا بلوکاژ گفته می شود.
به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت به لایه کف طبقه زیرین ساختمانی، باید 25 الی 30 سانتی متر روی خاک کوبیده شده را قلوه چینی درشت انجام داده و سپس روی آن مخلوطی از شن و ماسه بریزید تا فاصله های خالی بالای قلوه‌ها را پر نموده و یک سانتی متر روی کلیه سطوح پوشانده شود. در صورتی که تراز آبهای زیر زمینی به اندازه ای زیاد باشد که عملیات خشکه چینی نیز نتواند مانع نفوذ رطوبت به کف ساختمان گردد، در زیر فرش کف نیز عملیات عایق کاری کف ساختمان انجام می شود. عایق کف باید به صورت مستقیم به عایق کرسی چینی به شکل یک تکه و یکپارچه باشد.
مراحل اجرای عملیات بلوکاژ کف
علت بلوکاژ کردن، جلوگیری از نفوذ رطوبت به کف می باشد. مراحل این کار به شرح زیر است:
برای اجرای این مرحله باید از قلوه سنگ و لاشه سنگ استفاده گردد. ادر آغاز کار یک لایه قلوه سنگ به ارتفاع بین ۲۵ الی ۴۵ سانتیمتر روی کف چیده می شود، بعد از آن یک لایه ترکیبی از شن و ماسه درشت روی قلوه سنگ‌ها ریخته شده تا فاصله های خالی پر شود. اگر رطوبت بالاتر باشد باید از یک لایه قیرگونی نیز استفاده کنیم.
بعد از بتن ریزی نیز یک لایه ۳ سانتی ترکیبی از ملات ماسه و سیمان روی بتن را پوشانده و با استفاده از یک شمشمه ماله تلسکوپی آنرا صاف کنید. بعد از اینکه لایه ترکیبی ملات شن و سیمان خشک شد، می‌توانید فرش کف نهایی را اجرا کرده که می تواند شامل انواع موزائیک، پارکت و غیره باشد.
مراحل اجرای عملیات درناژ
گام بعدی در اجرای فونداسیون ساختمان پیاده سازی عملیات درناژ یا همان زهکشی می باشد. به منظور خروج آبهای سطحی اضافی از طریق سفره های زیر زمینی آن منطقه انجام می شود تا از شستشوی مصالح و ازبین رفتن لایه زیرین جلوگیری به عمل آید. نفوذ آب به لایه های زیرین خاک موجب کاهش ظرفیت باربری شده و نهایتاً به فرو نشست و خرابی در لایه ها می گردد. جهت جلوگیری از این کار در پشت دیوارها و پی ها اقدام به عملیات سنگ ریزی با قلوه و یا لاشه می نمایند.
تفاوت بلوکاژ و درناژ چیست؟
§ عملیات درناژ همان فرآیند دفع آبهای سطحی از سمت بالا به پایین بوده و عملیات بلوکاژ مانع عبور رطوبت از سمت پایین به بالا می باشد.
§ در صورت عدم دسترسی به سنگ قلوه با جلب رضایت دستگاه نظارت می توان از سنگ لاشه نیز استفاده نمایید. ( بند ۱۷-۳-۱-۱ نشریه شماره ۵۵) .
§ در زمان تدارک مصالح جهت اجرای عملیات خشکه چینی باید به این نکته اساسی توجه کرد که حجم سنگ قلوه جهت اجرای بلوکاژ ۱۵ درصد بوده و جهت سنگ لاشه به اندازه ۲۰ درصد بیشتر از ابعاد نقشه سفارش گذاری و خریداری شود.
§ مصالح درناژ قابل انجام به شکل دستی توسط کارگر و مصالح بلوکاژ نیز قابل چیدمان به شکل دستی توسط کمک بنا و کارگر می باشند.
§ در کف سازی های ساختمان از اجرای بلوکاژ و درناژ در درون کرسی چینی استفاده می شود.
برای جلوگیری از نفوذ رطوبت از قسمت پایین به بالای زمین از بلوکاژ و برای جلوگیری از نفوذ رطوبت از قسمت بالا به پایین از عملیات درناژ استفاده می کنند.
سطح فوقانی بسته به باری که روی کف می باشد باید یک سطح صاف را اجرا کرده تا امکان اجرای موزائیک کاری و یا سایر مصالح وجود داشته باشد.
